Kinh nghiệm thuê xe taxi Hà Nội đi Đền Thắm Bắc Kạn

Đền Thắm là một trong những ngôi đền mang nhiều giá trị linh thiêng gắn liền với nhiều câu chuyện giai thoại đầy thú vị, được tương truyền qua rất nhiều thế hệ con dân vùng đất Bắc Kạn. Lưng tựa núi, mặt hướng ra ngã ba sông Tràng Cổ, ngôi đền tọa lạc tại vùng đất Chợ Mới – Cây Thị, nay thuộc thị trấn Chợ Mới, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn.

Lược sử Đền Thắm Bắc Kạn

Theo ghi chép của địa phương, đền được xây dựng đơn sơ từ rất lâu, sau đó vào khoảng năm 1929 – 1930, nhà buôn gỗ Nguyễn Cả Mùi, sau một lần bị mưa lũ làm vỡ mảng, trôi bè, tưởng không thể tìm lại được nhưng khi bè gỗ đến trước đền Thắm thì được cản lại. Như có điềm báo về một sự linh thiêng, một sự cứu giúp của cứu thế. Thấy đền thiêng, lại ở nơi sơn thủy hữu tình, ông đã bỏ tiền của của mình, đồng thời quyên góp của người dân địa phương để xây dựng đền Thắm bây giờ.

Trải qua thời gian, qua các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đền Thắm từng chứng kiến những thăng trầm của lịch sử, khi là trạm gác tiền tiêu của các cơ sở quân sự, khi được dùng làm văn phòng của Ủy ban Kháng chiến Chợ Mới. Kiến trúc của đền đã có một vài lần được trùng tu, nhưng vẫn giữ vẻ nguyên thủy đến ngày nay, thể hiện sự uy nghi và trang nghiêm nhưng không quá cầu kỳ.

Năm 2012, Đền Thắm được xếp hạng là di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh.

Giai thoại – Truyền thuyết Đền Thắm Bắc Kạn

Đền Thắm là ngôi đền thờ một vị tướng có tên là Thắm, đây là người có công rất lớn trong cuộc đấu tranh chống giặc Cờ Đen vào nửa cuối thế kỉ XIX. Cô là một cô gái miền sơn cước, nhưng cha làm nghề chài lưới trên sông Cầu. Càng lớn cô Thắm càng xinh đẹp, nết na, chính vì thế tên chúa Mường đã dùng quyền lực ép cô về làm vợ. Không cam chịu cay đắng và tủi nhục với tên chúa Mường tàn nhẫn, tham lam. Nhất là khi tên chúa Mường làm tay sai cho giặc tàn sát dân lành. Cô Thắm đã rời bỏ nhà chúa Mường, tập hợp dân nghèo đứng dậy đánh giặc, và trở thành một nữ thủ lĩnh của trận Cờ Đen. Nghe tin đó, chúa Mường đã dẫn quân đến tiêu diệt, một trận ác liệt đã xảy ra tại ngã ba sông Tràng Cổ. Cô Thắm chỉ huy đội quân nông dân của mình đánh tan giặc, nhưng chính cô đã bị trúng tên độc của giặc, hy sinh. Để tưởng nhớ nữ tướng dũng cảm, thương yêu người nghèo, người dân Chợ Mới đã lập đền thờ cô Thắm trên nền nhà của bố con cô.

Chuyện kể rằng, có hai cha con ông lão đánh cá mưu sinh bên khúc sông Tràng Cổ. Một năm thiên tai, lụt lội, con nước hung dữ đã cuốn trôi thuyền, lưới của ông lão nghèo khổ. Sau khi nước rút, ông lão mang chài ra sông, quăng đến rã tay chẳng được con cá nào. Mãi khi chiều xuống ông mới cất được một mẻ nặng trịch, buồn thay chỉ là một tảng đá. Những lần tiếp theo, vẫn chỉ có tảng đá đó vào lưới. Ông bỏ sang khúc sông khác, vẫn cất lên tảng đá kỳ lạ kia. Ông toan vứt bỏ thì có tiếng vọng từ trong lòng đá: “Ông lão, hãy mang tôi về”. Thấy lạ, ông mang theo tảng đá biết nói về nhà. Đến nơi, mệt bã người ông quăng tảng đá xuống đất, nó va phải một tảng đá khác, vỡ ra. Kỳ lạ thay, rực một màu vàng trong bụng đá. Đó là những thỏi vàng, nghĩ rằng Giàng (Trời) cho làng để bù đắp tai ương lụt lội, ông đem vàng chia cho khắp người dân quanh vùng. Có vàng nhưng hai cha con ông lão vẫn làm lụng kiếm sống bên khúc sông Tràng Cổ. Biết ơn, người dân nơi đây đã lập đền thờ hai hòn đá Sơn Thần, Thủy Thần để thuyền bè qua lại bình an.

Kiến trúc Đền Thắm Bắc Kạn

Đền Thắm là một quần thể khá đặc biệt, nó gồm đền chính, miếu cô Thắm và miếu Sơn Thần. Trong đền chính có kiến trúc đặc biệt với những bức hoành phi câu đối đã có từ lâu. Đền thờ cô Thắm, dưới bệ thờ có hoa văn đặc sắc, đôi chim phượng mang phong cách kiến trúc thời Hậu Lê, thế kỉ XVIII. Đền chính được chia làm ba gian, thờ: Ngũ vị tôn ông, Bách Linh, Đức thánh Trần Hưng Đạo, mẫu Thượng Thiên, Phật Quan âm. Miếu thờ cô Thắm nằm kề ngay bên đền chính, về phía trái có kiến trúc bê tông cuốn vòm, trên bệ thờ là tượng cô Thắm mặc áo xanh, dưới bệ có đôi chim phượng tạc bằng đá. Được biết cuối thế kỷ XIX, đền được tu bổ để thờ Cô Thắm – nữ tướng đã mưu dũng cầm quân đánh tan giặc Cờ Đen.

Di tích Đền Thắm Bắc Kạn

Viện Khảo cổ học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam phối hợp với Bảo Tàng tỉnh Bắc Kạn và Hội Khảo cổ học thực hiện nghiên cứu khai quật khảo cổ tại Di tích Đền Thắm. Di tích là một hốc đá nhỏ nhưng được chọn làm nơi cư trú và chôn cất những người đã mất của cộng đồng người cổ Bắc Kạn, đã có 10 di cốt đã được phát hiện cùng cùng nhiều công cụ đá, mảnh gốm, đồ đồng và đồ xương.

Kết quả nghiên cứu cổ nhân học ghi nhận đây là di chỉ đầu tiên phát hiện được di cốt người cổ của tỉnh Bắc Kạn. Bước đầu có thể nhận định, di tích thuộc vào giai đoạn Hậu kỳ Đá mới – sơ kỳ Kim Khí, cách ngày nay khoảng trên dưới 3000 năm.

Lễ hội Đền Thắm Bắc Kạn

Hàng năm, Đền Thắm có 4 ngày lễ chính là Lễ Thượng nguyên (2/2 âm lịch) là lễ hội lớn nhất hằng năm, lễ vào hè (10/3 âm lịch)  lễ ra hè (10/7 âm lịch). Ngoài ra, vào 20/2 (âm lịch) thường có vấn hầu đặc biệt.